ΑΔΕΝΩΜΑ ΥΠΟΦΥΣΕΩΣ

Τι είναι / Συμπτώματα / Διάγνωση / Αντιμετώπιση

Υπόφυση εγκεφάλου: Τι είναι

Η υπόφυση είναι ένας μικρός ενδοκρινής αδένας στη βάση και κάτω από τον εγκέφαλο, στην περιοχή που ανατομικά αναφέρεται ως τουρκικό εφίππιο και ζυγίζει περίπου ένα γραμμάριο. Αποκαλείται και «κυβερνήτης» αδένας, διότι αποτελεί το στρατηγείο του ενδοκρινικού συστήματος του ανθρώπου αφού ελέγχει πολλούς άλλους αδένες με τις πολλές ορμόνες που παράγει.


τριανταφυλλος χαραλαμπους

Η υπόφυση διαχωρίζεται στον πρόσθιο λοβό (αδενοϋπόφυση) και στον οπίσθιο λοβό (νευροϋπόφυση), οι οποίοι διαφέρουν πολύ ως προς τη λειτουργία και τη σύστασή τους. Και οι δύο λοβοί συνδέονται με τον εγκέφαλο μέσω του μίσχου της υπόφυσης.


Αδένωμα υποφύσεως

Το αδένωμα υποφύσεως είναι ένας καλοήθης όγκος, που αναπτύσσεται από τα κύτταρα του προσθίου λοβού της υποφύσεως (αδενικά κύτταρα) τα οποία άλλες φορές υπερπαράγουν ορμόνες (εκκριτικά αδενώματα) και άλλες φορές δεν παρουσιάζουν υπερπαραγωγή (μη εκκριτικά ή ανενεργά αδενώματα).

Εκκριτικό αδένωμα: Τα αδενώματα αυτά προκαλούν συμπτώματα ανάλογα με την ορμόνη που υπερπαράγουν. Αν για παράδειγμα υπερπάγουν προλακτίνη (προλακτινώματα) τότε  προκαλούν διαταραχές ή και διακοπή της εμμήνου ρύσεως, γαλακτόρροια και στειρότητα στη γυναίκα. Αν υπερπαράγεται αυξητική ορμόνη προκαλείται ακρομεγαλία. Αν υπερπαράγεται η ορμόνη ACTH προκαλείται το λεγόμενο σύνδρομο Cuscing.

Μη εκκριτικό αδένωμα: Αυτό το αδένωμα επειδή δεν υπαρπαράγει ορμόνες αργεί να προκαλέσει συμπτώματα και έτσι γίνεται αντιληπτό αφού μεγαλώσει αρκετά και βγει έξω από το εφίππιο οπότε συνήθως πιέζει τα οπτικά νεύρα και γίνεται αντιληπτό από οφθαλμολογικά συμπτώματα, κυρίως μείωση της όρασης.


Αίτια

Δεν έχει βρεθεί κάποιο ακριβές αίτιο για τα αδενώματα υπόφυσης. Έχουν την τάση να εμφανίζονται σε άτομα της ίδιας οικογενείας, χωρίς όμως να έχει απομονωθεί ιατρικά κάποιο γονίδιο. Στην πλειοψηφία τους εμφανίζονται σε νέα άτομα.


Συμπτώματα

Η εκδήλωση της συμπτωματολογίας σχετίζεται με το είδος του αδενώματος (εκκριτικό ή μη). Τις περισσότερες φορές εκδηλώνεται αργά και προοδευτικά.

  • Αν πιέζει τα οπτικά νεύρα, τότε προκαλεί διαταραχές στην όραση
  • Αν το αδένωμα μεγαλώσει πολύ, προκαλεί τα τυπικά συμπτώματα του όγκου εγκεφάλου (ζάλη, τάση προς έμετο κτλ.)
  • Αν είναι εκκριτικό και παράγει ορμόνες, όπως η κορτιζόλη η προλακτίνη, η αυξητική ορμόνη, προκαλεί συγκεκριμένα συμπτώματα όπως νόσο του Cushing, υποθυρεοειδισμό κ.α.

Υποφυσιακή αποπληξία

Υπάρχει περίπτωση να αιμορραγήσει ξαφνικά ένα αδένωμα και να προκαλέσει το λεγόμενο σύνδρομο υποφυσιακής αποπληξίας. Σε αυτή την περίπτωση θα εμφανιστούν ξαφνικά θορυβώδη συμπτώματα όπως έντονος πονοκέφαλος, ζάλη, σύγχυση και διπλωπία ή άλλες οπτικές διαταραχές.


Διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται είτε ορμονολογικά είτε απεικονιστικά. Σε περιπτώσεις ορνομικά ενεργών αδενωμάτων η διάγνωση γίνεται αρχικά από τον ενδοκρινολόγο και επιβεβαιώνεται με μαγνητική τομογραφία υποφύσεως. Σε περιπτώσεις ορμονικά ανενεργών αδενωμάτων η διάγνωση γίνεται είτε από οφθαλμίατρο (εφόσον εκδηλωθούν οπτικές διαταραχές) είτε τυχαία από μαγνητική τομογραφία που γίνεται για κάποιον άλλον λόγο.


Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος  του αδενώματος και από την ορμονική του δραστηριότητα. Σε όλες τις περιπτώσεις όπου το αδένωμα έχει προκαλέσει οπτικές διαταραχές και πιέζει τα οπτικά νεύρα η αντιμετώπιση εκλογής είναι η χειρουργική επέμβαση, η οποία πολλές φορές διενεργείται επειγόντως.

Όταν το μέγεθος του αδενώματος είναι μικρό και παραμένει ενδοεφιππιακό, χωρίς επαφή με τα οπτικά νεύρα τότε ανάλογα με την ορμόνη που υπερεκκρίνεται μπορεί να δοθεί φαρμακευτική θεραπεία από ενδοκρινολόγο. Εάν ανταποκριθεί στην θεραπεία αυτή το αδένωμα τότε ο ασθενής δεν χρειάζεται να χειρουργηθεί. Εάν δεν ανταποκριθεί τότε υπάρχει ένδειξη για εγχείρηση.

Στην πλειοψηφία των ασθενών το αδένωμα υπόφυσης αφαιρείται με διασφηνοειδική προσπέλαση η οποία γίνεται διαρρινικώς, δηλαδή μέσα από την μύτη. Έτσι αποφεύγεται η κρανιοτομία. Αν το αδένωμα είναι μεγάλο και επεκτείνεται σε περιοχές του εγκεφάλου πολύ μακριά από το εφίππιο τότε διενεργείται κρανιοτομία. Ο σκοπός του χειρουργείου είναι η αποκατάσταση της όρασης και η ομαλή λειτουργία της υπόφυσης.

Αν η ηλικία του ασθενούς είναι μεγάλη (άνω των 80) και συνυπάρχουν παράγοντες υψηλής νοσηρότητας (π.χ. στεφανιαία νόσος, αναπνευστική ανεπάρκεια κλπ.) τότε εναλλακτικά επιλέγεται η στερεοτακτική ακτινοχειρουργική, όπου η ακτινοβολία συγκεντρώνεται με ακρίβεια χιλιοστού μέσα στη βλάβη και μπορεί να αναστείλλει τη περαιτέρω ανάπτυξη και δραστηριότητα του όγκου.


Επιστροφή στην καθημερινότητα

Το πλεονέκτημα της διασφηνοειδικής αφαίρεσης των αδενωμάτων είναι ότι ο ασθενής κινητοποιείται ταχύτητα την επόμενη ημέρα της εγχείρησης και επιστρέφει σπίτι του μετά από 5 ημέρες.

Ο ασθενής θα πρέπει να παρακολουθείται από ενδοκρινολόγο για πιθανή συμπλήρωση της ορμονικής λειτουργίας της υπόφυσης με ορμονικά υποκατάστατα.




ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Χειρουργική εγκεφάλου

Επιλέξτε από το παρακάτω μενού την ιατρική πράξη που σας ενδιαφέρει και μάθετε όλες τις πληροφορίες.




ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Χειρουργική υποφύσεως

Επιλέξτε από το παρακάτω μενού την ιατρική πράξη που σας ενδιαφέρει και μάθετε όλες τις πληροφορίες.




ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Στερεοτακτική ακτινοχειρουργική

Επιλέξτε από το παρακάτω μενού την ιατρική πράξη που σας ενδιαφέρει και μάθετε όλες τις πληροφορίες.




ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

Χειρουργική σπονδυλικής στήλης

Επιλέξτε από το παρακάτω μενού την ιατρική πράξη που σας ενδιαφέρει και μάθετε όλες τις πληροφορίες.



© 2024 Dr Δημήτριος Ρολόγης All rights reserved | Powered by VNG Digital Group